Vaticaanstad, officieel de Staat Vaticaanstad (Italiaans: Stato della Città del Vaticano), is de kleinste onafhankelijke staat ter wereld. Het grondgebied van dit land wordt geheel omsloten door de stad Rome, waardoor het een enclave binnen Italië is.
Vaticaanstad wordt volkenrechtelijk vertegenwoordigd door de Heilige Stoel en huisvest de hoofdzetel van de Rooms-Katholieke Kerk. Staatshoofd van Vaticaanstad is de paus, die zijn officiële residentie heeft in het Apostolisch Paleis. Ten tijde van de sede vacante, de pausloze periode na het overlijden (of aftreden) van de regerende paus, worden de lopende zaken behartigd door de Camerlengo.
Het dwergstaatje is in 1929 ontstaan als gevolg van het Verdrag van Lateranen, dat door paus Pius XI en Benito Mussolini werd ondertekend. Daarin werd nadrukkelijk opgenomen dat het een nieuw gecreëerde staat is. Formeel kan het dus niet als voortzetting of herleving van de Kerkelijke Staat beschouwd worden.
Vaticaanstad is geen lid van de Europese Unie en ook niet van de Raad van Europa. De staat neemt wel deel aan diverse internationale organisaties. Het staat sinds 1984 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
