Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto) van roerloze of levenloze objecten, die met zorg zijn belicht. Met het schilderen van een stilleven kan een schilder zich concentreren op de compositie en op het gebruik van kleur en toonwaarde, het vloeiende onderscheid in kleurnuances tussen de lichtste en donkerste partij.
Een stilleven is een studiewerk of proefstuk voor de virtuositeit van de schilder. Karel van Mander schreef dat het stilleven oefenstof voor de jeugd was en dat een goede schilder het laat rusten ten gunste van betere onderwerpen.
Het stilleven is van alle tijden. De Romeinen schilderden al stillevens op muren, die in Pompeï bijvoorbeeld nog bewaard zijn gebleven.
Constantijn Huygens was omstreeks 1630 de eerste die het woord "inanimatis" gebruikte bij het beschrijven van het werk van Jacques de Gheyn en Johannes Torrentius. Volgens hem was er niemand "die dingen van glas, tin, aardewerk en ijzer"' beter schilderde dan Torrentius. Pas omstreeks 1650 kwam het woord "stilleven" voor het eerst voor bij het beschrijven van een boedelinventaris.
De stillevens uit de Vlaams-Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw zijn vooral beroemd om de stofuitdrukking, de weergave van het oppervlak van een voorwerp.