Een standbeeld is een (veelal monumentaal) beeldhouwwerk van een of meer mensen of andere wezens dat ter ere of ter nagedachtenis van iemand of iets in het openbaar is neergezet, vaak op een voetstuk of sokkel. Een standbeeld kan van natuursteen, brons, hout of een ander materiaal zijn gemaakt. Vaak worden historische of belangrijke figuren in een standbeeld vereeuwigd. Ook fictieve personen of wezens - bijvoorbeeld personen uit een verhaal of een kinderliedje - en belangrijke gebeurtenissen, vaak met mensen erin, worden in een beeld gevangen om te blijven voortleven. Standbeelden kunnen in de openbare ruimte staan, maar ook in een museum dat gespecialiseerd is in beeldhouwkunst, of op een aparte afdeling van een kunstmuseum.
Een standbeeld kan groter of kleiner zijn dan de afgebeelde persoon. Is het standbeeld (ongeveer) even groot, dan noemt men dat levensgroot. Bij een standbeeld is de persoon in principe 'ten voeten uit' verbeeld, dat wil zeggen van top tot teen, ook al heeft de persoon een zittende positie op een paard of op een stoel. Een buste is dus geen standbeeld. Een stenen beeld van een rechtopstaande persoon is technisch lastig te realiseren; de benen kunnen het gewicht van het lichaam niet dragen. Haast altijd staat de persoon dan ook tegen een muurtje of boomstronk.
