Het maniërisme of de late renaissance is de stijl die volgde op de hoogrenaissance. De term was lang de voornaamste aanduiding voor de stijl van Italiaans geïnspireerde kunst vanaf circa 1525 tot ongeveer 1580. In de schilderkunst is de navolging van Michelangelo en Rafaël essentieel, in de dichtkunst gelden Petrarca en Dante als voorbeelden. Het was pas in de 20e eeuw - met name in de periode tussen de twee wereldoorlogen - dat een meer welwillende houding ten opzichte van maniëristische kunst ontstond, en men het woord neutraal begon te gebruiken, zonder de implicatie van decadentie die het lang had gedragen.
De term
Hoewel de aanduiding zelf niet uit die tijd dateert, vindt zij haar oorsprong in het begrip maniera uit de 16e-eeuwse literatuur. De schilder en biograaf Vasari gebruikt maniera in zijn 'De Levens' (1550) als 'stijl'. Iemands maniera is zijn persoonlijke artistieke stijl, zijn kenmerk, maar tegelijkertijd betekent het ook stijl in de zin van gratie en elegantie. In die laatste betekenis komt maniera enigszins in de buurt van sprezzatura (moeiteloze spontaneïteit, nonchalance) van Castiglione, zoals geïntroduceerd in zijn bekende handleiding voor het hofleven Il libro del Cortegiano (De Hoveling).
In de 17e eeuw kreeg de term maniera een uitermate negatieve betekenis. De nieuwe barokke kunst, geïnspireerd door de Contrareformatie en het opkomende absolutisme, verdoemde de haar voorgaande stijl als "gekunsteld" en "vervreemd van de natuur en eerlijke emoties".
Copyright 2024 puzzlefactory.com Alle rechten voorbehouden.
