Eenamfitheater is een ovaal open gebouw uit de Romeinse oudheid dat gebruikt werd voor gladiatorengevechten, jachtpartijen en gevechten met wilde dieren. Het woord is een samenvoeging van het Griekse άμφι (amfi) (rondom) en θεατρον (theatron) (schouwplaats), omdat het de vorm had van twee tegen elkaar geplaatste halfronde theaters.
De benaming amfitheater wordt in de huidige tijd ook gebruikt voor theaters, concertzalen, circussen en collegezalen (auditoria) waarbij de stoelenrijen hoger geplaatst zijn naarmate men verder naar achteren zit, zoals in Theater Carré in Amsterdam. Er zijn ook zalen met beweegbare vloer, die zowel horizontaal als hellend ingesteld kunnen worden.
Voorgeschiedenis
Uit de tijd van de Etrusken stammen de eerste historische feiten met betrekking tot de lijkspelen. Bij de begrafenis van iemand organiseerden de nabestaanden gevechten tussen personen als een rite – de munera (verplichting) – ter ere van de overledene.
Tijdens de republikeinse tijd namen deze riten een zelfstandige vorm aan en werden enige malen door senatoren georganiseerd om de gunst van het publiek te veroveren, maar zij werden nog steeds munera genoemd.
In Rome was een gebruikelijke locatie het plein van het Forum Romanum en later ook het Circus Maximus. Pas zo'n honderd jaar voor het begin van onze jaartelling gingen de Romeinen gebruikmaken van (tijdelijke) houten theaters met een arena in de gebruikelijke ovaalvorm.
Amfitheaters
Het bekendste amfitheater is wel het Colosseum in Rome, maar ook op andere plaatsen in de voormalige Romeinse wereld zijn nog amfitheaters te zien.
