Οι Χίλιες και μία νύχτες (αραβικά: كتاب ألف ليلة وليلة) είναι συλλογή ιστοριών και παραμυθιών από τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία που συγκεντρώθηκαν και αποδόθηκαν στα αραβικά κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Χρυσής Εποχής. Είναι επίσης γνωστή ως Αραβικές νύχτες ή Παραμύθια της Χαλιμάς.
Το έργο συγκεντρώθηκε κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων από διάφορους συγγραφείς, μεταφραστές και μελετητές σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αφρική. Οι ρίζες των ίδιων των ιστοριών ανιχνεύονται πίσω στην αρχαία και μεσαιωνική αραβική, περσική, ινδική, τουρκική, αιγυπτιακή και μεσοποταμιακή παράδοση και λογοτεχνία. Ειδικότερα, πολλές ιστορίες προέρχονται από την παράδοση της εποχής των Χαλιφάτων ενώ άλλες προέρχονται από την Περσία, έχοντας εισάγει και ορισμένα ινδικά στοιχεία.Αυτό που είναι κοινό σε όλες τις εκδόσεις της συλλογής είναι η αρχική ιστορία-πλαίσιο με τον Σαχριάρ (από την περσική λέξη شهريار που σημαίνει "βασιλιάς" ή "ηγεμόνας") και τη Χαλιμά. Μερικές εκδόσεις περιέχουν μόνο μερικές εκατοντάδες ιστορίες/νύχτες, ενώ άλλες περιλαμβάνουν 1.001 ή και περισσότερες.
Μερικές ιστορίες, και ιδιαίτερα "Ο Αλαντίν και το Μαγικό Λυχνάρι", "Ο Αλί Μπαμπά και οι Σαράντα Κλέφτες" και ο "Σεβάχ", αν και είναι σχεδόν γνήσια παραδοσιακά παραμύθια της Μέσης Ανατολής, δεν αποτελούσαν μέρος των αραβικών εκδόσεων αλλά ενσωματώθηκαν στη συλλογή από τον Αντουάν Γκαλάν και άλλους ευρωπαίους μεταφραστές.Οι "Χίλιες και Μία Νύχτες" αποτελούν ένα από τα πιο δημοφιλή στο δυτικό κόσμο έργα της αραβικής λογοτεχνίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρωτοποριακός και πλούσιος ποιητικός λόγος, οι ψαλμωδίες, τα τραγούδια, οι θρήνοι, οι ύμνοι, οι προσευχές, οι επικλήσεις, οι γρίφοι και τα σχόλια που παρέχονται από τους χαρακτήρες των ιστοριών είναι μοναδικά στην αραβική έκδοση της συλλογής. Μερικά είναι σύντομα όσο μία γραμμή, ενώ άλλα εκτείνονται σε δεκάδες γραμμές.
Η λογοτεχνική παράδοση του αραβικού κόσμου έχει αποδώσει μικρή σημασία στις Χίλιες και μία Νύχτες, οι οποίες θεωρούνται, ακόμη και από τη σύγχρονη δυτική κριτική, ως μία άνιση συλλογή αφηγημάτων.
