Η αρχιτεκτονική του Μεσαίωνα προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τα επιτεύγματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά την αποσύνθεσή της στα ανατολικά και δυτικά μέρη, η ανάπτυξη των κατασκευών σε αυτές τις περιοχές του κόσμου ήταν διαφορετική. Ενώ στο Βυζάντιο συνεχίστηκαν τα προηγούμενα επιτεύγματα της αρχαίας Ρώμης, προσαρμόζοντάς τα στις προσδοκίες του αναδυόμενου χριστιανικού κόσμου, στη δύση ασκήθηκε σημαντική επιρροή στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση από βαρβαρικές φυλές που βρέθηκαν στο έδαφος της Ευρώπης. Εμφανίστηκε ένας νέος τύπος οικισμού, πιο κατάλληλος για τους βαρβάρους. Οι ρωμαϊκές πόλεις ερημώθηκαν και οι οικισμοί ιδρύθηκαν σε λόφους και άλλα μέρη για να διευκολύνουν την άμυνα. Στο κέντρο βρισκόταν το σπίτι του άρχοντα, περιβαλλόταν από κτίρια αγροκτημάτων και το σύνολο προστατεύονταν από περίφραγμα.
Όταν βαφτίστηκαν, οι ηγέτες άρχισαν να χτίζουν εκκλησίες. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία διατηρημένων ρωμαϊκών κτιρίων για την κατασκευή τους. Με την πάροδο του χρόνου, εκτός από τις προσπάθειες να μιμηθούν την παλαιά διακόσμηση νέων αντικειμένων, εισήχθησαν οι δικές τους διακοσμήσεις, συχνά μιμούνται σχέδια που χρησιμοποιούνται στη χρυσοχοΐα.
Τα πιο σημαντικά κτίρια του Μεσαίωνα, οι εκκλησίες και οι καθεδρικοί ναοί χτίστηκαν στη βασιλική ή στο κεντρικό σχέδιο.
