Ένα crannog (; Ιρλανδικά: crannóg [ˈkɾˠan̪ˠoːɡ]; Scottish Gaelic: crannag [ˈkʰɾan̪ˠak]) είναι συνήθως ένα μερικώς ή εξ ολοκλήρου τεχνητό νησί, συνήθως χτισμένο σε λίμνες και νερά εκβολών της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Ιρλανδίας. Σε αντίθεση με τις προϊστορικές κατοικίες στοίβες γύρω από τις Άλπεις, οι οποίες χτίστηκαν στις ακτές και δεν κατακλύστηκαν αργότερα, χτίστηκαν crannogs στο νερό, σχηματίζοντας έτσι τεχνητά νησιά.
Τα Crannogs χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες πάνω από πέντε χιλιετίες, από την Ευρωπαϊκή Νεολιθική περίοδο έως τα τέλη του 17ου / αρχές του 18ου αιώνα. Στη Σκωτία δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία στην αρχαιολογική καταγραφή της χρήσης της Πρώιμης και Μέσης Εποχής του Χαλκού ή της Νορβηγικής Περιόδου. Η χρονολόγηση ραδιοανθρακονήματος που αποκτήθηκε από βασικούς ιστότοπους όπως το Oakbank και το Redcastle δείχνει σε επίπεδο εμπιστοσύνης 95,4 τοις εκατό ότι χρονολογούνται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού έως την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Τα εύρη ημερομηνιών πέφτουν μετά από περίπου το 800 π.Χ. και έτσι θα μπορούσαν να θεωρηθούν Ύστερη Εποχή του Χαλκού μόνο με τα στενότερα περιθώρια. Τα Crannogs έχουν ερμηνευθεί διαφορετικά ως ξύλινες κατασκευές, όπως στο Loch Tay, αν και πιο συχνά αποτελούνται από πινέλο, πέτρα ή ξυλεία που μπορούν να ανανεωθούν με ξυλεία. Ωστόσο, σε περιοχές όπως το εξωτερικό Hebrides της Σκωτίας, η ξυλεία δεν ήταν διαθέσιμη από τη νεολιθική εποχή και μετά. Ως αποτέλεσμα, τα crannogs που είναι φτιαγμένα εντελώς από πέτρα και υποστηρίζουν την αρχιτεκτονική του drystone είναι κοινά εκεί. Σήμερα, τα crannogs εμφανίζονται συνήθως ως μικρά, κυκλικά νησάκια, συχνά διαμέτρου 10 έως 30 μέτρων (30 έως 100 ft), καλυμμένα με πυκνή βλάστηση λόγω της απροσιτότητάς τους να βόσκουν ζώα.
Ετυμολογία και αβέβαιες σημασίες
Η ιρλανδική λέξη crannóg προέρχεται από το παλιό ιρλανδικό crannóc, το οποίο αναφέρεται σε μια ξύλινη δομή ή αγγείο, που προέρχεται από crann, που σημαίνει "δέντρο", καταλήγει με το "-óg", το οποίο είναι ένα μικροσκοπικό τέλος που τελικά δανείστηκε από την Ουαλία.
