Ψηφιδωτό καλείται η τεχνική επένδυσης επιφανειών με μικρές, συνήθως τετράγωνες, ψηφίδες από φυσικά πετρώματα ή υαλόμαζα οι οποίες προσκολλώνται σε κατάλληλα διαμορφωμένο υπόστρωμα από ασβεστοκονίαμα δημιουργώντας περίτεχνα διακοσμημένες επιφάνειες.
Καταγωγή
Τα παλαιότερα σωζόμενα ψηφιδωτά εντοπίζονται στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και ιδιαίτερα στη Μικρά Ασία και χρονολογούνται στον 8ο π.Χ. αιώνα. Από τον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, η τεχνική των ψηφιδωτών μεταλαμπαδεύτηκε στη Ρώμη τον 1ο π.Χ. αι. και από εκεί σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν ψηφιδωτά ευρέως σε επιτοίχιες εφαρμογές, σε αψίδες και στην πεζοδρόμηση.
Η Βυζαντινή ψηφιδογραφία
Στη βυζαντινή περίοδο η ψηφιδογραφία έγινε η πιο προσφιλής ζωγραφική τεχνοτροπία υποσκελίζοντας κάθε άλλη πλαστική μορφή και κυρίως τη γλυπτική. Η βυζαντινή ψηφιδογραφία αντανακλά τη δύναμη τον πλούτο και τον αισθητικό προβληματισμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας.Οι Βυζαντινοί ψηφιδογράφοι μετακαλούνται να εργαστούν στο Κίεβο, στη Γελάτη της Γεωργίας, στη Βηθλεέμ, στη Ραβέννα, τη Βενετία και τη Σικελία. Επίσης συνεργεία Κωνσταντινουπολιτών ψηφιδογράφων διακόσμησαν και μουσουλμανικά μνημεία: το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού, τη Θόλο του Βράχου στα Ιεροσόλυμα και το Τζαμί στην Κόρδοβα. Για το τελευταίο μνήμειο οι Βυζαντινοί τεχνίτες έφεραν ακόμα και τος ψηφίδες μαζί τους από την βυζαντινή πρωτεύουσα.
Τη μεγάλη τους ακμή γνωρίζουν οι ψηφιδωτές διακοσμήσεις κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
