Υλοτομία [σύνθετη λέξη από: ὕλη (ξύλο) + τέμνω (κόβω), αγγλ. logging] είναι η διαδικασία κοπής, αρχικής επεξεργασίας και μεταφοράς των δέντρων -σε μορφή κορμών- από το δάσος σε μια τοποθεσία για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Μπορεί να περιλαμβάνει τη σύρση των κορμών, την επιτόπια επεξεργασία των και τη φόρτωση των κορμών σε φορτηγά ή άλλα μεταφορικά μέσα. Ως διαδικασία, η υλοτομία (ή υλοτόμηση) αποτελεί την αρχή μιας αλυσίδας εφοδιασμού που παρέχει την πρώτη ύλη της ξυλείας για πολλά προϊόντα που χρησιμοποιούν σήμερα οι άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, λ.χ. ξύλο για κατοικίες, κατασκευές, θερμική ενέργεια και πολλά προϊόντα ξύλου, χαρτιού και χαρτονιού. Τα συστήματα υλοτομίας χρησιμοποιούνται επίσης για την ορθή διαχείριση των δασών, τη μείωση του κινδύνου των πυρκαγιών και την αποκατάσταση των λειτουργιών του δασικού οικοσυστήματος.Στη δασοπονία, ο όρος υλοτομία χρησιμοποιείται μερικές φορές στενά για να περιγράψει την εφοδιαστική αλυσίδα συλλογής, κοπής και μεταφοράς της ξυλείας, από το υλοτομημένο κορμοτεμάχιο μέσα σε ένα δάσος, συνήθως σε ένα πριονιστήριο ή σε μια πλατεία από κορμούς. Σε κοινή χρήση, ωστόσο, ο όρος μπορεί να καλύπτει μια σειρά από διάφορες δασοπονικές ή δασοκομικές δραστηριότητες.
Η παράνομη υλοτομία αναφέρεται στη συγκομιδή, μεταφορά, αγορά ή πώληση ξυλείας κατά παράβαση των νόμων. Η ίδια η διαδικασία συγκομιδής μπορεί να είναι παράνομη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εντελώς παράνομων μέσων για την πρόσβαση στα δάση, την χωρίς άδεια υλοτόμηση, ή την υλοτομία σε μία προστατευόμενη δασική περιοχή, ή την παράνομη κοπή προστατευόμενων δασοπονικών ειδών, ή την κοπή και επεξεργασία ξυλείας πέραν των συμφωνημένων ορίων. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη λεγόμενη, «μαφία του ξύλου».Η αποψιλωτική υλοτομία δεν θεωρείται ως ενδεδειγμένος τύπος υλοτομίας αλλά μία σπάνια μέθοδος δασοκομίας που έχει μειονεκτήματα. Η κοπή των δασικών δέντρων με την υψηλότερη αξία, αφήνοντα ταυτόχρονα αυτά με χαμηλότερη αξία και ποιότητα, συχνά άρρωστα ή κακομορφωμένα δέντρα, αναφέρεται συχνά ως, επιλεκτική υλοτομία.
