Υαλογραφία, κατά την Encyclopaedia Britannica, (stained glass) είναι: "Χρωματισμένο γυαλί που χρησιμοποιείται για να κατασκευάσει κανείς διακοσμημένα παράθυρα ή άλλα αντικείμενα, τα οποία διαπερνά το φως". Επίσης, "Μια μορφή ζωγραφικής σε γυαλί που επιτρέπει στο φως να το διαπερνά - αντίθετα με το σχέδιο ή την ζωγραφική σε μια επιφάνεια που αντανακλά το φως - το βιτρώ stained glass ξεχωρίζει από σχεδόν όλες τις άλλες μορφές τέχνης σε δύο διαστάσεις".
Η τέχνη αυτή καθιερώθηκε να λέγεται και Βιτρώ (γαλλικά: vitrail/vitraux) και συγγενεύει με τη ζωγραφική και τα ψηφιδωτά. Χαρακτηριστικά δείγματα υαλογραφίας αποτελούν οι πολύχρωμοι φεγγίτες των καθεδρικών ναών της Ευρώπης. Ως τεχνική, διαθέτει μακρά ιστορία, στη διάρκεια της οποίας επήλθαν σημαντικές διαφοροποιήσεις, τόσο ως προς την ίδια την τεχνική όσο και ως προς την θεματολογία. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή χρήση του, οι δημιουργίες των σύγχρονων καλλιτεχνών βιτρώ περιλαμβάνουν τρισδιάστατες κατασκευές και γλυπτική. Η σύγχρονη δημώδης χρήση έχει επεκτείνει τον όρο του βιτρώ, έτσι ώστε να περιλαμβάνει οικιακά φωτιστικά και άλλα αντικείμενα τέχνης, όπως για παράδειγμα οι διάσημες λάμπες Louis Comfort Tiffany. Ειδικότερα οι αλλαγές που επέφερε η βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα, καθώς και οι κοινωνικές τριβές που προέκυψαν, απομυθοποίησαν, μεταξύ άλλων, σε μεγάλο βαθμό και την πανάρχαιη αυτή τέχνη.
Ιστορικά στοιχεία
Είναι σήμερα γνωστό ότι στην αρχαία Αίγυπτο επεξεργάζονταν το γυαλί με επιδεξιότητα και ότι οι Άραβες έφτιαχναν τζαμιλίκια, συνδεδεμένα με γύψο ενισχυμένο με φυτικές ίνες και σίδερο, "κλώστρα" όπως αναφέρονται, πολύ πριν επιδράμουν οι Φράγκοι, με πρόφαση το Άγιο Δισκοπότηρο, και τα οικειοποιηθούν.
Από τους Άραβες άλλωστε, λόγω και των εμπορικών σχέσεων, εμπνεύστηκαν οι τεχνίτες στο Πήλιο, τη Σιάτιστα, την Καστοριά και άλλες πόλεις της Κεντρικής και Β. Ελλάδας κι έφτιαξαν σε αρχοντικά τα περίφημα "υαλοστάσια", με καθαρό Ελληνικό χαρακτήρα.
