Ο τρούλος αποτελεί ένα χαρακτηριστικό μοτίβο της Βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Συνδέεται αποκλειστικά με την αρχιτεκτονική των εκκλησιών και είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Βυζαντινού ρυθμού. Πρόκειται για μια σφαιρική κατασκευή στη στέγη των ναών ή καλύτερα ένα ημισφαίριο θολωτό με παράθυρα. Αρκετοί ναοί διαθέτουν πάνω από ένα τρούλο.
Ως αρχιτεκτονικό μοτίβο, εμφανίζεται ήδη από τα τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα και στις αρχές του 5ου, στο ανατολικό κομμάτι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο τρούλος, πέρα από τον αμιγή Βυζαντινό ρυθμό, συνδυάζεται με όλα σχεδόν τα είδη της Βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής όπως: βασιλική και βασιλική σταυρόσχημη. Το πιο αντιπροσωπευτικό μνημείο βασιλικής με τρούλο αποτελεί ο ναός της του Θεού Σοφίας, στην Κωνσταντινούπολη.
Μετά το οριστικό σχίσμα του 1054, μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής εκκλησίας οι ανατολικές εκκλησίες που ακολούθησαν το ανατολικό ορθόδοξο δόγμα (Ρωσία, Βαλκάνια) ακολούθησαν και τον αντίστοιχο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Κατ' επέκταση και ο τρούλος προσαρμόσθηκε στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική των χωρών αυτών με ορισμένες διαφοροποιήσεις ως προς το σχήμα, γεγονός που οφείλεται και στις κλιματολογικές ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Ο τρούλος στη κορυφή έχει πάντα επίστεψη σταυρού, ενώ εσωτερικά αγιογραφείται κυρίως με τον Χριστό Παντοκράτορα και τις αγγελικές ουράνιες δυνάμεις (τα 9 τάγματα) και τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.
