Οι πιγκουίνοι (τάξη Σφηνισκόμορφα, οικογένεια Σφηνισκίδες) είναι ομάδα θαλάσσιων πτηνών που δεν μπορούν να πετάξουν. Ζουν σχεδόν αποκλειστικά στο Νότιο Ημισφαίριο, με μόνο ένα είδος, τον Πιγκουίνο των Γκαλαπάγκος (Spheniscus mediculus - Σφηνίσκος ο άθλιος), που ζει βόρεια του Ισημερινού.
Ο αριθμός των ειδών των πιγκουίνων έχει αποτελέσει θέμα διαφωνίας. Ανάλογα με τις εκτιμήσεις, ο αριθμός των καταγεγραμμένων ειδών κυμαίνεται από 6 έως 19. Αν και όλα τα είδη πιγκουίνων κατάγονται από το Νότιο Ημισφαίριο, δεν ζουν μόνο σε παγωμένες περιοχές όπως η Ανταρκτική, αντίθετα με τη διαδεδομένη πεποίθηση. Στην πραγματικότητα μόνο μερικά είδη πιγκουίνων ζουν σε τόσο νότια γεωγραφικά πλάτη. Τρία είδη ζουν στους τροπικούς, ένα ζει στα Νησιά Γκαλαπάγκος και καμιά φορά θα ανέβει και βόρεια του Ισημερινού προκειμένου να βρει τροφή.
Το μεγαλύτερο είδος είναι ο Αυτοκρατορικός πιγκουίνος (Aptenodytes forsteri - Απτηνοδύτης του Φόρστερ): τα ενήλικα πουλιά έχουν μέσο ύψος 1,1 μέτρα και ζυγίζουν 35 κιλά ή και περισσότερο. Το μικρότερο είδος είναι ο Μικρός Μπλε Πιγκουίνος που έχει ύψος μόλις 40 εκατοστά και ζυγίζει 1 κιλό. Οι μεγαλύτεροι πιγκουίνοι διατηρούν τη θερμότητά του σώματός τους πιο αποτελεσματικά, και έτσι ζουν στα ψυχρότερα κλίματα, ενώ οι μικρότεροι απαντώνται στα εύκρατα ή ακόμα και στα τροπικά κλίματα. Το 2002, μια ομάδα Αργεντίνων επιστημόνων εντόπισε στις ακτές της Ανταρκτικής Χερσονήσου ένα υποείδος του Αυτοκρατορικού Πιγκουίνου που φτάνει σε ύψος τα 1,6 μέτρα.
Οι περισσότεροι πιγκουίνοι τρέφονται με γαρίδες, ψάρια, καλαμάρια και άλλες θαλάσσιες μορφές ζωής που ψαρεύουν βουτώντας και κολυμπώντας κάτω από το νερό. Περνούν τη μισή ζωή τους στη θάλασσα και τη μισή στη στεριά.
Όταν οι μητέρες χάσουν έναν νεοσσό, μερικές φορές προσπαθούν να κλέψουν από μια άλλη, συχνά χωρίς επιτυχία αφού τα υπόλοιπα θηλυκά που βρίσκονται εκεί κοντά βοηθούν την αμυνόμενη μητέρα να υπερασπίσει τα μικρά της.
Οι πιγκουίνοι δείχνουν να μη φοβούνται τους ανθρώπους, και πλησιάζουν τις ομάδες των εξερευνητών χωρίς δισταγμό.
