Ο Πάπας (papa, από την ελληνική λέξη πάππας, παιδική λέξη για τον «πατέρα») είναι ο Επίσκοπος Ρώμης και ο ηγέτης της παγκόσμιας Καθολικής Εκκλησίας. Επίσης είναι ο τίτλος τιμής που φέρει ο προκαθήμενος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Στη σύγχρονη εκκλησιαστική ορολογία επικράτησε όμως να χαρακτηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά ο επίσκοπος της Ρώμης και ο ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας σε όλο τον κόσμο. Το παπικό πρωτείο πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από το ρόλο του ως παραδοσιακός διάδοχος του αποστόλου Πέτρου, στον οποίο ο Ιησούς Χριστός έχει δώσει τα κλειδιά της βασιλείας των Ουρανών και τις εξουσίες του "δεσμείν και λύειν", ονομάζοντάς τον «πέτρα» πάνω στην οποία θα ανοικοδομηθεί η εκκλησία.
Ο Πάπας, εκτός από τον τίτλο του Επισκόπου Ρώμης, κατέχει και άλλα αξιώματα, καθώς επίσης την ανώτατη και καθολική ιερατική εξουσία: είναι Αρχιεπίσκοπος της Ρωμαϊκής Επαρχίας, Αρχιεπίσκοπος Ιταλίας και των παρακείμενων νήσων και μόνος Πατριάρχης της Δυτικής Εκκλησίας. Το δόγμα της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας ως προς τον Πάπα επικυρώθηκε στη Βατικάνεια Σύνοδο με τον κανόνα «Pastor Aeternus». Τα τέσσερα κεφάλαια του κανόνα ασχολούνται αντίστοιχα με το αξίωμα του Πάπα ως Επικεφαλής της Εκκλησίας, τη διαχρονικότητα αυτού του αξιώματος στο πρόσωπο του ρωμαίου Ποντίφικα, την αρμοδιότητα του Πάπα σχετικά με την πιστή, και την ανώτατη αυθεντία του που καθορίζει όλα τα θέματα πίστης και ηθικής.
Πέραν από αυτόν τον πνευματικό ρόλο, ο Πάπας είναι επίσης ο πολιτικός ηγέτης της πόλης-κράτους του Βατικανού. Πριν το 1870, η εδαφική κυριαρχία του Ποντίφικα επεκτείνονταν σε μια μεγάλη περιοχή της κεντρικής Ιταλίας, μια περιοχή γνωστότερη ως Παπικά Κράτη που αποκαλούνταν «Κλήρος του Αγίου Πέτρου». Εντούτοις το έγγραφο στο οποίο ήταν βασισμένα τα εδαφικά προνόμια — η αποκαλούμενη Κωνσταντίνειος Δωρεά — αποδείχθηκε το 15ο αιώνα μια ευφυής πλαστογραφία.
