Η Νίκαια (γαλλικά: Nice ['nis], οξιτανικά: Niça ['nisa]) είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας και πρωτεύουσα του διαμερίσματος Αλπ-Μαριτίμ. Η αστική περιοχή της Νίκαιας εκτείνεται πέραν των διοικητικών ορίων της πόλης, με πληθυσμό που ξεπερνά το 1 εκατομμύριο κατοίκους σε μια έκταση 721 χλμ2. Βρισκόμενη στη Γαλλική Ριβιέρα, στις νοτιοανατολικές ακτές της Γαλλίας επί της Μεσογείου Θάλασσας, καθώς και στις παρυφές των Άλπεων, η Νίκαια αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη γαλλική πόλη στις μεσογειακές ακτές και στην περιφέρεια Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή μετά τη Μασσαλία. Η Νίκαια απέχει 13 χιλιόμετρα από το πριγκιπάτο του Μονακό και το αεροδρόμιό της χρησιμοποιείται και για τις ανάγκες του πριγκιπάτου.
Η πόλη έχει το προσωνύμιο Nice la Belle (Nissa La Bella στη νικαϊκή διάλεκτο), που θα πει Νίκαια η Όμορφη, κάτι που αποτελεί και τον τίτλο του ανεπίσημου ύμνου της Νίκαιας, γραμμένος το 1912 από τον Μενίσα Ροντέλι.
Η περιοχή της σημερινής Νίκαιας περιλαμβάνει την Τέρα Αμάτα, ένα αρχαιολογικό σημείο που παρουσιάζει ενδείξεις πρώιμης χρήσης φωτιάς στην περιοχή. Γύρω στο 350 π.Χ., Έλληνες από τη Μασσαλία ίδρυσαν την πόλη της Νίκαιας, προς τιμήν της Νίκης, θεάς που προσωποποιούσε τη νίκη. Ανά τους αιώνες η πόλη άλλαξε χέρια πολλές φορές. Η στρατηγική της θέση και το λιμάνι της συνέβαλαν σημαντικά στη θαλάσσια ισχύ της. Για πολλούς αιώνες αποτελούσε κτήση της Σαβοΐας, με εξαίρεση τη γαλλική κατοχή μεταξύ των ετών 1792 με 1815. Η Γαλλία κατέλαβε ξανά την πόλη το 1860 και την κατέχει ως σήμερα.
Η φυσική ομορφιά της περιοχής της Νίκαιας και το ήπιο μεσογειακό της περιβάλλον προσέλκυσαν την προσοχή αγγλικών ανώτερων στρωμάτων στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, όταν ένας αυξανόμενος αριθμός αριστοκρατικών οικογενειών περνούσε τους χειμώνες του εκεί. Ο κεντρικός παραλιακός δρόμος της πόλης, η Προμενάντ ντεζ Ανγκλαί, οφείλει το όνομά του στους Άγγλους επισκέπτες της.Η καθαρή ατμόσφαιρα και η ηλιοφάνεια έχουν προσελκύσει στην περιοχή αξιοσημείωτους ζωγράφους, όπως ο Μαρκ Σαγκάλ, ο Ανρί Ματίς, η Νίκη ντε Σαιν Φαλ και ο Αρμάν Φερναντέζ. Το έργο τους έχει τιμηθεί σε πολλά μουσεία της πόλης, όπως το Μουσείο Μάρκ Τσαγκάλ, το Μουσείο Ματίς και το Μουσείο Τέχνης της Νίκαιας.Η Νίκαια διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη ξενοδοχειακή χωρητικότητα στη χώρα και είναι μια από τις πιο δημοφιλείς πόλεις της, λαμβάνοντας 4 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Έχει επίσης το τρίτο πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο στη Γαλλία, μετά τα δύο κύρια αεροδρόμια του Παρισιού. Είναι η ιστορική πρωτεύουσα της Κομητείας της Νίκαιας ( Comté de Nice).
Η πόλη χαρακτηρίστηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO το 2021.
