Έφιππος ανδριάντας είναι μνημειακή παρουσίαση του ιππέα με το άλογό του σε ποικίλους βηματισμούς. Φιλοτεχνείται κυρίως σε ορείχαλκο, ώστε να εξασφαλίζεται η σταθερότητά του, ενώ τα εικονογραφικά μοτίβα ακολουθούν τον χαρακτήρα και τα συνθετικά δεδομένα της αρχαίας και της αναγεννησιακής πλαστικής τέχνης.
Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη
Ένα από τα σωζόμενα ελληνικά περίοπτα έφιππα αγάλματα της αρχαϊκής εποχής είναι ο επονομαζόμενος «Ιππέας Rampin», που είχε βρεθεί σε μια πλαγιά της Ακρόπολης των Αθηνών. Έχει φιλοτεχνηθεί από μάρμαρο γύρω στο 560 π.Χ. και απεικονίζει κούρο ιππέα πάνω στο άλογό του.
Ο «Ιππέας Rampin» βρίσκεται στο Μουσείο Ακρόπολης στην Αθήνα, το πρωτότυπο όμως της κεφαλής του ιππέα φυλάσσεται στη συλλογή Rampin του Λούβρου, ενώ αντίγραφό της συμπληρώνει ιππέα και άλογο στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Στην αρχαία Ρώμη έφιπποι ανδριάντες εγείρονταν προς τιμήν αυτοκρατόρων, πολιτικών ανδρών και στρατιωτικών ηγετών. Σήμερα, το μόνο σωζόμενο δείγμα είναι ο μπρούντζινος έφιππος ανδριάντας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου (161-180 μ. Χ.), που χρονολογείται από το 2ο μ. Χ. αιώνα.
Ο ανδριάντας αυτός του Μάρκου Αυρηλίου, αν και δεν υπάρχουν γραπτές πηγές που να το επιβεβαιώνουν, υπολογίζεται ότι ανεγέρθηκε το έτος 176 μ.
