Τα Ηλιοτρόπια (αρχικός τίτλος στα γαλλικά: Tournesols) είναι το θέμα δύο σειρών από πίνακες νεκρής φύσης του Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ βαν Γκογκ.
Η προηγούμενη σειρά, που είχε γίνει στο Παρίσι το 1887 απεικονίζει λουλούδια που βρίσκονται στο έδαφος, ενώ η δεύτερη σειρά που δημιουργήθηκε ένα χρόνο αργότερα στην Αρλ δείχνει μπουκέτα ηλιοτρόπια σε ένα βάζο. Στο μυαλό του καλλιτέχνη και οι δύο σειρές συνδέονται με το όνομα του φίλου του Πωλ Γκωγκέν, ο οποίος απέκτησε δύο από τις εκδοχές του Παρισιού. Περίπου οκτώ μήνες αργότερα ο Βαν Γκογκ θέλοντας να καλωσορίσει και να εντυπωσιάσει τον Γκωγκέν και πάλι με Ηλιοτρόπια, τα ζωγράφισε ως μέρος του διάκοσμου για το δωμάτιο των ξένων στο Κίτρινο Σπίτι που ζούσε στην Αρλ και θα έμενε ο Γκωγκέν. Μετά την αναχώρηση του Γκωγκέν ο Βαν Γκογκ εμπνεύστηκε τις δύο σημαντικές εκδοχές σαν άκρα του τρίπτυχου Berceuse Triptych και τελικά τα συμπεριέλαβε στην (19η) Έκθεση Βρυξελλών του 1890.
Τα Ηλιοτρόπια του Παρισιού
Λίγα είναι γνωστά για τις δραστηριότητες του Βαν Γκογκ κατά τη διάρκεια των δύο ετών 1886-1888 που έζησε με τον αδερφό του, Τεό στο Παρίσι. Το γεγονός ότι είχε ήδη ζωγραφίσει τα Ηλιοτρόπια, έγινε γνωστό την άνοιξη του 1889 όταν ο Γκωγκέν αξίωσε μία από τις εκδοχές σε αντάλλαγμα για τις μελέτες που είχε αφήσει πίσω στην Αρλ φεύγοντας για το Παρίσι. Ο Βαν Γκογκ αναστατωμένος απάντησε σε γράμμα του στον αδελφό του, ότι ο Γκωγκέν δεν είχε απολύτως κανένα δικαίωμα να αξιώνει κάτι τέτοιο: «Οπωσδήποτε κρατάω τα ηλιοτρόπιά μου σε αμφισβήτηση. Έχει ήδη δύο στην κατοχή του, αυτό ας τον κρατάει. Και αν δεν είναι ικανοποιημένος με την ανταλλαγή που έκανε μαζί μου, μπορεί να πάρει πίσω τον μικρό καμβά με τη Μαρτινίκα του και την αυτοπροσωπογραφία του που μου έστειλε από τη Βρετάνη και παράλληλα να μου δώσει πίσω τα δύο πορτρέτα μου και τους δύο καμβάδες με ηλιοτρόπια που πήρε μαζί του στο Παρίσι.
