Εσκοριάλ
To Βασιλικό Μοναστήρι του Σαν Λορένθο ντε Ελ Εσκοριάλ (ισπανικά: Monasterio de San Lorenzo de El Escorial) είναι η ιστορική κατοικία του βασιλιά της Ισπανίας, στην πόλη Σαν Λορένθο ντε Ελ Εσκοριάλ, περίπου 45 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Μαδρίτης, της πρωτεύουσας της Ισπανίας. Λειτουργεί ως μοναστήρι, βασιλικό ανάκτορο, μουσείο και σχολείο. Έχει έκταση 33.327 μ² και είναι κτισμένο στη νότια πλαγιά του όρους Αμπάντος, της Σιέρρα ντε Γουαδαρράμα, 1.028 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Υπάρχει μία άλλη πόλη, 2 χιλιόμετρα πιο κάτω στην κοιλάδα (τέσσερα χιλιόμετρα με το δρόμο), που ονομάζεται Ελ Εσκοριάλ.
Το Εσκοριάλ αποτελείται από δύο αρχιτεκτονικά συμπλέγματα μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας: το βασιλικό μοναστήρι αυτό καθεαυτό και το Λα Γκρανχίγια ντε λα Φρεσνέδα, ένα βασιλικό κυνηγετικό καταφύγιο και μοναστηριακό αναχωρητήριο περίπου πέντε χιλιόμετρα μακριά. Αυτοί οι χώροι έχουν δυτική φύση, π.χ. κατά τη διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα, αυτά ήταν τα μέρη στα οποία η ισπανική μοναρχία και η εκκλησιαστική εξουσία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας της Ισπανίας είχαν κοινή αρχιτεκτονική εκδήλωση. Το Ελ Εσκοριάλ ήταν μοναστήρι και ισπανικό βασιλικό ανάκτορο. Αρχικά ανήκε στους Ιερωνυμίτες και τώρα είναι μοναστήρι του τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου.
Ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας, αντιδρώντας στην προτεσταντική Μεταρρύθμιση που σάρωνε την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, αφιέρωσε μεγάλο τμήμα της μακρόχρονης βασιλείας του (1556-1598) και πολλή από την φαινομενικά ανεξάντλητη παροχή χρυσού από τον Νέο Κόσμο για να αναχαιτίσει τους Προτεστάντες. Οι παρατεταμένες προσπάθειές του ήταν, σε βάθος χρόνου, μερικώς επιτυχημένες· όμως η ίδια αντιμεταρρυθμιστική ορμή είχε μετριαστεί τριάντα χρόνια αργότερα, όταν ο Φίλιππος αποφάσισε να κτίσει το Ελ Εσκοριάλ.
Ο Φίλιππος μίσθωσε τον Ισπανό αρχιτέκτονα Χουάν Μπαουτίστα ντε Τολέδο, ώστε να συνεργαστούν στο σχεδιασμό του Ελ Εσκοριάλ. Ο Χουάν Μπαουτίστα πέρασε το μεγαλύτερο τμήμα της καριέρας του στη Ρώμη, όπου δούλευσε στη βασιλική του Αγίου Πέτρου και στη Νάπολη, όπου υπηρέτησε τον αντιβασιλιά, του οποίου η σύσταση έδωσε την προσοχή του Φιλίππου Β΄. Ο βασιλιάς τον διόρισε βασιλικό αρχιτέκτονα το 1559 και μαζί σχεδίασαν το Εσκοριάλ ως ένα μνημείο για το ρόλο της Ισπανίας ως κέντρο του Χριστιανικού κόσμου.Τις 2 Νοεμβρίου 1984, η UNESCO το ανακήρυξε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός, με συχνούς επισκέπτες από τη Μαδρίτη. Περισσότεροι από 500.000 επισκέπτες έρχονται στο Ελ Εσκοριάλ κάθε χρόνο.
