Με τον όρο γυμναστική εννοούμε κάθε άσκηση που αποσκοπεί στη βελτίωση των σωματικών ικανοτήτων και στην ενίσχυση της υγείας του σώματός μας. Η ουσία της είναι η ικανοποίηση της αρχαίας ελληνικής ρήσης «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Έτσι, η γυμναστική είναι η εκπαίδευσή μας μέσω σωματικών ασκήσεων, οι οποίες αποβλέπουν στην επίτευξη καλής φυσικής κατάστασης και στην αρμονία σώματος και πνεύματος.
Στην πιο απλή μορφή της η γυμναστική επιτυγχάνεται με ευχάριστες, φυσικές και αερόβιες δραστηριότητες που βελτιώνουν το καρδιοαναπνευστικό σύστημα και τονώνουν το μυϊκό σύστημά μας. Τέτοιες δραστηριότητες είναι το περπάτημα, το ήπιο τρέξιμο (τζόγκινγκ), η ποδηλασία και η κολύμβηση. Όταν το περπάτημα γίνει πιο συστηματικό, δηλαδή καλύπτει μεγαλύτερες αποστάσεις, διαρκεί περισσότερη ώρα και πραγματοποιείται στη φύση, τότε μετατρέπεται σε πεζοπορία (απλή ή ορεινή). Μια εναλλακτική μορφή της είναι το τρέκινγκ, το οποίο συνδυάζει την πεζοπορία με την περιπέτεια, το ταξίδι και την απόκτηση γνώσεων και εμπειριών. Γίνεται συνήθως ομαδικά και με τη βοήθεια έμπειρου οδηγού, σε προκαθορισμένες διαδρομές πολλών χιλιομέτρων, που απαιτούν αρκετές ημέρες για να διανυθούν. Όλες σχεδόν οι βασικές γυμναστικές δραστηριότητες και οι επιμέρους ασκήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν και σε κλειστά γυμναστήρια, κολυμβητήρια ή ακόμη και στα σπίτια μας, με τη βοήθεια ειδικών οργάνων (π.χ. στατικό ποδήλατο και διάδρομοι μεταβλητής ταχύτητας). Γυμναστική κάνουμε και μέσω της προπόνησης για πολλά αθλήματα ή της ψυχαγωγικής ενασχόλησής μας με αυτά. Επίσης, η γυμναστική μπορεί να συνδυαστεί με τον χορό, τις ακροβατικές ασκήσεις, τις πολεμικές τέχνες και τις πρακτικές διαφόρων ανατολικών φιλοσοφιών, για τη δημιουργία πιο σύνθετων, απαιτητικών, αλλά και ευχάριστων -για πολλούς- δραστηριοτήτων. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, το αερόμπικ, η καποέιρα, το πιλάτες, η γιόγκα και ιδιαίτερα η χάθα γιόγκα, το τάι τσι τσουάν, αλλά ακόμη και το πιο σύγχρονο και ιδιαίτερο παρκούρ.
Ο όρος γυμναστική χρησιμοποιείται -ιδιαίτερα σε διεθνές επίπεδο- και ως γενικός τίτλος για όλα τα αθλήματα της αγωνιστικής γυμναστικής, τα οποία διεξάγονται υπό την εποπτεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυμναστικής (FIG). Τα αθλήματα αυτά είναι η ενόργανη ή καλλιτεχνική γυμναστική, η ρυθμική γυμναστική, το τραμπολίνο, η αεροβική γυμναστική και η ακροβατική γυμναστική. Τα τρία πρώτα από αυτά είναι ολυμπιακά αθλήματα. Στη FIG υπάγονται και τα γυμναστικά φεστιβάλ (επιδείξεις) που είναι πολύ δημοφιλή στις σκανδιναβικές χώρες. Δεν είναι ανταγωνιστικά και για την υποστήριξή τους η FIG διοργανώνει κάθε τέσσερα χρόνια την Παγκόσμια Γυμναστράδα (Gymnaestrada).
