Βοσνία και Ερζεγοβίνη - online παζλ

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

Η Βοσνία και Ερζεγοβίνη (βοσνιακά και κροατικά: Bosna i Hercegovina, σερβικά: Босна и Херцеговина / Μπόσνα ι Χερτσεγκόβινα) είναι χώρα της Βαλκανικής χερσονήσου, πρώην ομόσπονδη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Έχει έκταση 51.209 τ.χλμ. και πληθυσμό 3.296.911, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις για το 2021. Συνήθως αναφέρεται συντομευμένα ως Βοσνία.

Είναι μια χώρα στο σταυροδρόμι της νότιας και νοτιοανατολικής Ευρώπης, στα Βαλκάνια. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι το Σαράγεβο. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνορεύει με τη Σερβία στα ανατολικά, το Μαυροβούνιο στα νοτιοανατολικά και την Κροατία στα βόρεια και νοτιοδυτικά. Δεν είναι εντελώς μεσόγεια χώρα γιατί στα νότια έχει μια στενή ακτογραμμή στην Αδριατική Θάλασσα εντός της Μεσογείου, η οποία έχει μήκος περίπου 20 χιλιομέτρων και περιβάλλει την πόλη Νέουμ. Η Βοσνία, η οποία είναι η ενδοχώρα αυτού του κράτους, έχει μέτριο ηπειρωτικό κλίμα με ζεστά καλοκαίρια και κρύους, χιονισμένους χειμώνες. Στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της χώρας, η γεωγραφία είναι ορεινή, στα βορειοδυτικά είναι μέτρια λοφώδης και στα βορειοανατολικά είναι κυρίως επίπεδη. Η Ερζεγοβίνη, η οποία είναι η μικρότερη, νότια περιοχή της χώρας, έχει μεσογειακό κλίμα και είναι κυρίως ορεινό.

Η περιοχή που είναι τώρα η Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατοικείται από ανθρώπους τουλάχιστον από την Ανώτερη Παλαιολιθική, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι κατά τη νεολιθική εποχή ιδρύθηκαν μόνιμοι ανθρώπινοι οικισμοί, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκαν στους πολιτισμούς Μπουτμίρ, Κάκανι και Βουτσεντόλ. Μετά την άφιξη των πρώτων Ινδοευρωπαίων κατοίκων, η περιοχή κατοικήθηκε από αρκετούς Ιλλυρικούς και Κελτικούς πολιτισμούς. Πολιτιστικά, πολιτικά και κοινωνικά, η χώρα έχει πλούσια και περίπλοκη ιστορία. Οι πρόγονοι των νότιων σλαβικών λαών που κατοικούν σήμερα στην περιοχή έφτασαν κατά τον 6ο έως τον 9ο αιώνα. Τον 12ο αιώνα ιδρύθηκε το Βανάτο της Βοσνίας. Στον 14ο αιώνα, αυτό είχε εξελιχθεί στο Βασίλειο της Βοσνίας. Στα μέσα του 15ου αιώνα, η χώρα προσαρτήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την κυριαρχία της οποίας παρέμεινε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Οι Οθωμανοί έφεραν το Ισλάμ στην περιοχή και άλλαξαν μεγάλο μέρος της πολιτιστικής και κοινωνικής προοπτικής της χώρας.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η χώρα προσαρτήθηκε στην Αυστροουγγρική μοναρχία. Στο Μεσοπόλεμο η Βοσνία και Ερζεγοβίνη ήταν μέρος του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, της χορηγήθηκε καθεστώς πλήρους δημοκρατίας στη νεοσύστατη Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Το 1992, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η δημοκρατία κήρυξε την ανεξαρτησία της. Ακολούθησε ο πόλεμος της Βοσνίας, ο οποίος διήρκεσε μέχρι τα τέλη του 1995 και ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της Συμφωνίας του Ντέιτον.

Σήμερα, η χώρα φιλοξενεί τρεις κύριες εθνοτικές ομάδες, που ορίζονται ως «συστατικές εθνότητες» στο σύνταγμα της χώρας. Οι Μποσνιάκοι είναι η μεγαλύτερη ομάδα από τις τρεις, οι Σέρβοι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη και οι Κροάτες είναι η τρίτη μεγαλύτερη. Στα ελληνικά, όλοι οι ιθαγενείς της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ανεξαρτήτως εθνότητας, ονομάζονται Βόσνιοι. Οι μειονότητες, που σύμφωνα με το σύνταγμα κατηγοριοποιούνται ως «άλλες εθνότητες», περιλαμβάνουν τους Εβραίους, Ρομά, Αλβανούς, Μαυροβούνιους, Ουκρανούς και Τούρκους.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει διθάλαμο νομοθετικό σώμα και μια τριμελή προεδρία που συνίσταται από ένα μέλος από κάθε μία από τις τρεις μεγάλες εθνότητες. Ωστόσο, η εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης είναι εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς η χώρα είναι σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένη. Αποτελείται από δύο αυτόνομες οντότητες—την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και τη Δημοκρατία της Σέρπσκα —και μια τρίτη μονάδα, την Περιοχή του Μπρτσκο, η οποία διοικείται από τη δική της τοπική κυβέρνηση. Η Ομοσπονδία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης αποτελείται επιπλέον από 10 καντόνια.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι αναπτυσσόμενη χώρα και κατέχει την 73η θέση στον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Στην οικονομία της κυριαρχούν η βιομηχανία και η γεωργία και ακολουθούν ο τουρισμός και ο τομέας των υπηρεσιών. Ο τουρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η χώρα διαθέτει σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και καθολικής υγειονομικής περίθαλψης ενώ η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν. Είναι μέλος του ΟΗΕ, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Σύμπραξης για την Ειρήνη και της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ είναι επίσης ιδρυτικό μέλος της Ένωσης για τη Μεσόγειο, που ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2008. Η χώρα είναι επίσημη υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Δεκέμβριο του 2022 και υποψήφια για ένταξη στο ΝΑΤΟ από τον Απρίλιο του 2010, όταν έλαβε Σχέδιο Δράσης Μέλους.

Η χώρα είναι η πατρίδα τριών συστατικών εθνοτήτων: των Μποσνιάκων, των Σέρβων και των Κροατών.