Theorie - online puzzels

Een theorie is een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in onderlinge samenhang worden beschreven. In de wetenschap is een theorie vaak een getoetst model ter verklaring van waarnemingen van de werkelijkheid.

Bewijzen(?), weerleggen en vervangen van theorieën

De juistheid van een theorie kan althans volgens de wetenschapsfilosoof Karl Popper nooit absoluut bewezen (geverifieerd) worden (wel zeer aannemelijk worden gemaakt). Dit komt doordat hoeveel bevestigende waarnemingen men ook doet, men nooit helemaal kan uitsluiten dat de volgende waarneming een andere uitkomst zal geven, of dat een andere theorie de waarnemingen ook kan verklaren. Als meer onafhankelijke waarnemers dezelfde waarneming doen, kan er overeenstemming worden bereikt over de juistheid van een dergelijke waarneming. Inductivisten meenden uit een eindig aantal van dergelijke waarnemingen universeel geldige uitspraken over de werkelijkheid te kunnen doen.

Een "goede" theorie is falsificeerbaar, dat wil zeggen dat deze toetsbare voorspellingen doet, zodat de theorie zich blootstelt aan mogelijke weerlegging in de praktijk. Deze voorspellingen worden getoetst aan nieuwe waarnemingen. Als de voorspellingen overeenstemmen met die waarnemingen wint de theorie aan geloofwaardigheid. Bij weerlegging is er duidelijkheid gekomen: de oude theorie werkt blijkbaar niet, er moet een nieuwe komen.