Röntgenstraling (vroeger, en in sommige talen nog steeds, x-straling), vernoemd naar de ontdekker ervan, Wilhelm Röntgen, is elektromagnetische straling, in het elektromagnetisch spectrum liggend tussen ultraviolet licht en gammastraling. De golflengtebegrenzing is enigszins willekeurig. Men spreekt van röntgenstraling als de golflengte van de straling tussen ongeveer 1 pm (picometer) en 10 nm (nanometer) ligt. Deze band correspondeert met eenenergie van ongeveer 124 eV (elektronvolt) tot 1240 keV. Behalve de straling met voornoemde golflengtes, benoemt men op het spectrum ook wel de zogeheten zachte röntgenstraling, met een golflengte tussen de 10 en 100 nm.Röntgenstraling wordt evenals ultraviolette straling door de aardatmosfeer tegengehouden, zodat de röntgenstraling van de zon ons niet bereikt. Röntgenstraling is een vorm van ioniserende straling en kan in stoffen waar hij op valt chemische reacties teweegbrengen. Als de bestraalde stof levend weefsel is, kan dit leiden tot stralingsschade aan het DNA, en dus tot mutaties, en eventueel tot kanker. Onnodige blootstelling aan röntgenstraling, of enige andere vorm van ioniserende straling, dient dus vermeden te worden.
Bronnen
Mechanismen
Röntgenstraling kan ontstaan op meer manieren:
zwarte straling van lichamen met een temperatuur van miljoenen graden
remstraling
door het inverse (omgekeerde) Compton-effect uit minder energierijke straling, zoals zichtbaar licht
synchrotronstraling
elektronenvangst, waarbij eenatoomkern van radioactieve stof eeneigen elektron invangt.
fluorescentie (röntgenfluorescentie)
Kunstmatige bronnen
Röntgenstraling wordt meestal in een röntgenbuis opgewekt als remstraling. Deze ontstaat wanneer versnelde elektronen op een doel (target, trefvlak in de figuur) botsen, meestal van wolfraam of een ander hard materiaal zoals molybdeen met een hoog smeltpunt (boven 2000°C).
