Een paviljoen (van het Franse pavillon) is in de architectuur en stedenbouwkunde een losstaand, autonoom bouwwerk of bijgebouw. Oorspronkelijk duidt de term paviljoen op een bouwwerk voor ontspanning of vermaak, maar de term is in het Nederlands uitgebreid naar uiteenlopende ruimtes die gekenmerkt worden door een eigenheid in vorm, functie en gebruik. Paviljoens worden gebruikt voor bijeenkomsten, tentoonstellingen, informatieverstrekking, horecavoorzieningen et cetera. Bij grote exposities, zoals wereldtentoonstellingen, worden de ruimtes van de exposanten veelal aangeduid als landenpaviljoens en bedrijfspaviljoens. Ook een inpandige, afgescheiden ruimte kan als paviljoen aangeduid worden.Paviljoens kunnen zeer in grootte verschillen. Zo is het Banqueting House in Londen oorspronkelijk een paviljoen in het paleizencomplex van Whitehall en is het Royal Pavilion in Brighton eigenlijk eenenorm buitenpaleis. Met kleine bouwwerken zoals prieeltjes, theehuisjes muziekkoepels en veel jachthuizen hebben ze gemeen, dat ze voor ontspanning en vermaak gebouwd werden.
