De paus is het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. De benaming paus is afkomstig van het Oudgriekse: πάππας, pappas, later gelatiniseerd tot papa, in de betekenis van vader. Eveneens werd de titel in de middeleeuwen opgevat als een acroniem (eigenlijk backroniem) van het Latijnse Petri apostoli potestatem accipiens (van de apostel Petrus de macht ontvangend). De regeerperiode van een paus wordt pontificaat genoemd.
De paus draagt de titel Plaatsbekleder van Jezus Christus op Aarde, de opvolger van de heilige Petrus, de bisschop van Rome, het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk en is het staatshoofd van Vaticaanstad, het kleinste land ter wereld. In de uitoefening van zijn functie wordt de paus bijgestaan door de organen en instellingen van de Romeinse Curie. Buiten Rome wordt de paus vertegenwoordigd door nuntii bij regeringen en door apostolische delegaten in landen die geen diplomatieke betrekkingen onderhouden met de Heilige Stoel.
Opperherder van de Universele Kerk (Summus Pontifex Ecclesiae Universalis)
Primaat van Italië
Aartsbisschop en Metropoliet van de Romeinse diocese
Soeverein van het Vaticaan
Dienaar der dienaren Gods (Servus Servorum Dei)Paus Benedictus XVI besloot de titel Patriarch van het Westen vanaf 2006 niet meer te gebruiken. Zijn voorgangers deden dat wel.
Een paus wordt aangesproken met Heilige Vader of Uwe Heiligheid.
