Een leugen is een bewering waarvan de spreker (of schrijver) weet dat die in strijd is met de waarheid.
Er bestaan gradaties in de mate van opzet en in de mate waarin de bewering afwijkt van de waarheid. Bij afwezigheid van opzet spreken we van fantasie of een vergissing; bij geringe afwijking van de waarheid spreken we van een halve waarheid, overdrijving, of juist bagatellisering.
Soms is een leugen bedoeld als grap, of wordt dit achteraf als excuus aangevoerd.
Opzet
Bij een leugen is opzet in het spel en de opzet kan in verschillende gradaties voorkomen.
Bij boze opzet is het doel een ander kwaad te berokkenen. Als iemand ten onrechte beweert een academische opleiding te hebben, is dit een leugen. Als iemand beweert dat een ander een misdaad heeft begaan en weet dat dat niet waar is, dan is er sprake van laster.
Als iemand wel over gegevens beschikt maar zijn uitspraken daar niet aan relateert is er ook sprake van een zekere mate van opzet. Hij had beter moeten, kunnen, weten.
