De hersenen (plurale tantum), ook wel het brein genoemd, vormen het deel van het centrale zenuwstelsel dat zich in het hoofd/de kop bevindt (Grieks: ἐγκέφαλος, enképhalos, inhoofdig). De hersenen vormen het waarnemende, aansturende, controlerende en informatieverwerkende orgaan in dieren. Er zijn drie groepen dieren met hersenen: de gewervelden, en binnen de groep van de ongewervelden de geleedpotigen (zoals insecten, spinnen, kreeften) en de inktvissen. De overige ongewervelden hebben geen hersenen maar verzamelingen van individuele ganglia.
De hersenen zijn een complex orgaan; het menselijk brein is opgebouwd uit vele tientallen miljarden neuronen (zenuwcellen) waarvan elk in verbinding staat met een groot aantal andere neuronen, soms vele duizenden. Het is waarschijnlijk de meest complexe structuur in het universum. De hersenen besturen en coördineren sensorische systemen, beweging, gedrag en homeostatische lichaamsfuncties zoals ademhaling, bloeddruk en lichaamstemperatuur. De hersenen zijn de bron van beweging, geheugen en (bij hogere soorten) cognitie (bewustzijn) en emotie.
Anatomie
In de hersenen bij gewervelden is een anatomisch verschil zichtbaar tussen grijze stof en witte stof. Grijze stof bestaat uit de cellichamen en dendrieten van de neuronen, witte stof bestaat uit myeline, de isolerende laag om de axonen die de neuronen over lange afstand verbinden.
