Fjord - online puzzels

Een fjord is een bepaald type inham in een bergachtige kust, gekenmerkt door steile wanden die door gletsjerwerking zijn uitgesleten. Men zegt zowel de fjord als het fjord.

Etymologie

Het woord fjord is afkomstig uit het Oudnoors fjörðr, van Noord-Germaans ferthuz, van Proto-Indo-Europees prtus, van *por- 'gaan, doorgang'. Het woord is etymologisch verwant met woorden als het Schotse firth (in 'Firth of Forth') en, meer verwijderd, het Nederlandse voorde wat een 'doorwaadbare plaats in een rivier' is.

Aardrijkskundig

Kenmerkend voor fjorden zijn heuvelachtige kusten met diepe insnijdingen en steile hellingen, die zich ook onder water voortzetten vanwege de chemische sedimentatie. De fjorden zijn vaak in U-vormige dalen, ontstaan door de uitschuring van landijs tijdens de ijstijden (trogdalen). Destijds was Scandinavië met een zeer dik pakket landijs en gletsjers bedekt. Geregeld komt het voor dat een fjord aan de monding minder diep is dan verder landinwaarts. Dit wordt veroorzaakt door de morene die de gletsjer achterliet bij zijn terugtrekking.

Deze verhoging, in het Noors een fjordterskel (fjorddrempel of -dorpel) genoemd, zorgt ervoor dat het water in een fjord zich rustiger gedraagt dan de (open) zee erbuiten.